Τέλος στη μάστιγα της παιδικής παχυσαρκίας
Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί μία από τις σύγχρονες μάστιγες, καθώς 340 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι από 5 έως 19 ετών, σε όλο τον κόσμο, είναι είτε παχύσαρκα είτε υπέρβαρα. Μάλιστα, 39 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών, ανά την υφήλιο, έχουν περιττό βάρος ή είναι ήδη παχύσαρκα.
Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ελλάδα τα τελευταία στατιστικά που αφορούν την παιδική παχυσαρκία είναι αποκαρδιωτικά. Είναι χαρακτηριστικό πως σύμφωνα με τα δεδομένα που περιλαμβάνονται στην τελευταία σχετική ενημερωτική δράση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ), 39,6% των παιδιών στις ηλικίες 2-4 ετών είναι παχύσαρκα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ηλικίες 5-7 ετών διαμορφώνεται στο 43%, στις ηλικίες 8-10 ετών στο 40,7% και στα παιδιά από 11 έως 14 ετών στο 31,1%.
Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος και έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί ποικίλα προβλήματα υγείας τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα. Για αυτό η πρόληψη αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία σε αυτή την περίπτωση. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η πρόληψη αποτελεί την αιχμή του δόρατος για την εξάλειψη της πανδημίας της παχυσαρκίας. Υπό αυτό το πρίσμα είναι μείζονος σημασίας η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των γονέων, αλλά και των φορέων που έρχονται σε επαφή, με παιδιά και έφηβους. Εξίσου σημαντική είναι και η προσέγγιση του κάθε ανθρώπου μεμονωμένα, ώστε η πρόληψη να γίνει βίωμα και τρόπος ζωής.
Πώς μπορούμε να προλάβουμε την παχυσαρκία;
Ποια είναι όμως εκείνα τα βήματα που εάν υιοθετηθούν μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να απομακρυνθούν από την παχυσαρκία και τους κινδύνους που επιφέρει;
Ένα πρώτο και πολύ σημαντικό βήμα αποτελεί ο μητρικός θηλασμός κατά τη βρεφική ηλικία, καθώς έχει αποδειχθεί ότι συνδράμει την ανάπτυξη φυσιολογικού βάρους στη μετέπειτα ζωή.
Περαιτέρω, οι γονείς είναι απαραίτητο να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων που αγοράζουν για τα παιδιά τους, ώστε να γνωρίζουν τις θερμίδες που εμπεριέχουν και βέβαια εάν έχουν θρεπτική αξία ή επικίνδυνα για την υγεία συστατικά. Τα παιδιά καλό είναι να καταναλώνουν τρόφιμα από όλες τις κατηγορίες, κυρίως όμως φρούτα και λαχανικά. Ακόμη περισσότερα τα φρούτα πρέπει να καταναλώνονται ολόκληρα και όχι μόνο με τη μορφή χυμού.
Δεδομένου ότι η άσκηση είναι ακόμα ένας παράγοντας πρόληψης της παχυσαρκίας, οι γονείς θα πρέπει να δώσουν κίνητρο στα παιδιά τους να ασχοληθούν με αθλητικές δραστηριότητες. Είναι γνωστό άλλωστε ότι τουλάχιστον 20 λεπτά καθημερινής άσκησης είναι ευεργετικά για τη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους.
Το φαγητό δεν είναι τιμωρία ή ανταμοιβή
Το φαγητό δεν είναι ούτε τιμωρία ούτε όμως και ανταμοιβή. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν ότι οι τροφές που καταναλώνουν συμβάλλουν στο να αναπτυχθούν σωστά. Στο ίδιο πλαίσιο τα παιδιά καλό είναι να μάθουν να τρώνε στο τραπέζι και όχι μπροστά στην τηλεόραση ή στο κινητό. Έχει αποδειχθεί ότι όταν ένα παιδί τρώει μπροστά σε οθόνη, τότε επιλέγει να φάει τροφή κατώτερης ποιότητας.
Στην περίπτωση που τα παιδιά εκφράζουν απέχθεια για συγκεκριμένα λαχανικά, φρούτα ή και φαγητά, δοκιμάστε να τα μετατρέψετε σε παιχνίδι, τεμαχίζοντάς τα για παράδειγμα σε ευφάνταστα σχήματα. Όταν τα παιδιά τρώνε κάτι που τους αρέσει, δεν χρειάζεται να γεμίζετε το πιάτο τους. Αντιθέτως, προτιμήστε τις μικρότερες ποσότητες και έπειτα μπορείτε να προσθέσετε λίγο ακόμα.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν βέβαια ότι οι γονείς πρέπει να απαγορεύουν την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, διότι έτσι τα τελευταία γίνονται πιο δελεαστικά. Για να αποφύγετε την απαγόρευση θα πρέπει να προσέξετε εσείς ως γονείς τι τρώτε και ποιες τροφές καταναλώνετε μπροστά στα παιδιά σας. Και μόνο η εικόνα σας αποτελεί παράδειγμα για τα παιδιά σας. Σε κάθε περίπτωση οι γονείς καλό είναι να αποφεύγουν να δίνουν στα παιδιά τυποποιημένες τροφές ή το λεγόμενο «γρήγορο» φαγητό, ροφήματα που περιέχουν ζάχαρη, όπως τα αναψυκτικά. Στον αντίποδα η κατανάλωση άφθονου νερού βρίσκεται ψηλά στη διαδικασία της πρόληψης.
Άλλο ένα μέτρο πρόληψης της παχυσαρκίας είναι ο καλός και συνεχής ύπνος. Οι διαταραχές στον ύπνο επηρεάζουν την όρεξη του παιδιού. Οπότε ο συνεχόμενος ύπνος διάρκειας 8-11 ωρών κάθε βράδυ είναι απαραίτητος.
Το σχολείο δεύτερος πυλώνας της πρόληψης
Μαζί με τους γονείς οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν βαρύνοντα ρόλο στα διατροφικά πρότυπα που αναπτύσσουν τα παιδιά. Η σχολική κοινότητα λοιπόν οφείλει να ενημερώνει τα παιδιά για τα οφέλη της υγιεινής διατροφής, και συγκεκριμένα της μεσογειακής, καθώς επίσης και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν η παχυσαρκία και τα λιπαρά τρόφιμα.
Επιπροσθέτως, οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να έχουν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τους γονείς, όταν εντοπίζουν κάποιο παιδί να είναι αντιμέτωπο με συναισθηματικές δυσκολίες που μπορούν να το οδηγήσουν στην υπερκατανάλωση τροφών.
Ταυτόχρονα, τα σχολεία οφείλουν να καθορίζουν την ποιότητα των τροφών που πωλούνται στα κυλικεία, εστιάζοντας στα φρούτα και στα τρόφιμα με γιαούρτι, γάλα και δημητριακά, αντί των αρτοσκευασμάτων που κυριαρχούσαν μέχρι πολύ πρόσφατα.
Υπό το ίδιο πρίσμα, τα σχολεία μπορούν να διοργανώνουν δράσεις ενημέρωσης για την υγιεινή διατροφή, να υπερθεματίζουν την αξία της γυμναστικής και να εκμεταλλεύονται την Τέχνη, όπως ενδεικτικά το θέατρο, προκειμένου να εκπέμπουν με εύληπτο τρόπο μηνύματα υπέρ της υγιεινής διατροφής.
Και η Πολιτεία τι οφείλει να πράξει;
Αρχικά η Πολιτεία οφείλει να ενημερώνει τις νέες μητέρες, ήδη από τη φάση της εγκυμοσύνης, για την αξία του μητρικού θηλασμού, της υγιεινής διατροφής και της άσκησης. Παράλληλα, θα πρέπει να διευκολύνει και να δίνει κίνητρο στις μητέρες να θηλάσουν τα παιδιά τους, όπως έχει επισημάνει ο ΙΣΘ στην ενημερωτική δράση του για την παιδική παχυσαρκία που παρουσιάστηκε στη 86η ΔΕΘ.
Επίσης θα πρέπει να προωθεί τις ατομικές μερίδες στις συσκευασίες τροφίμων και να φορολογεί με μικρότερο συντελεστή τις τροφές που έχουν υψηλή θρεπτική αξία. Στον αντίποδα ο ΦΠΑ στα φτωχά σε θρεπτικές ουσίες τρόφιμα θα πρέπει να αυξηθεί.
Ένα άλλο πεδίο δράσης για την Πολιτεία στην προσπάθεια πρόληψης της παχυσαρκίας είναι η προώθηση της ενεργητικής μετακίνησης των πολιτών, εξασφαλίζοντας βέβαια άνετα και ασφαλή πεζοδρόμια και ποδηλατόδρομους, καθώς επίσης και η καθιέρωση ολοκληρωμένων προγραμμάτων άθλησης στα σχολεία.
Πρόλαβε και κέρδισε ζωή!