Η πρόληψη ως ασπίδα στα ψυχικά και νευρολογικά νοσήματα

Μείζονα ρόλο διαδραματίζει η πρόληψη στις νευρολογικές νόσους και στις ψυχικές παθήσεις, ενώ αποτελεί τον ιδανικό σύμμαχο του ανθρώπου στην προσπάθειά του να μεγαλώνει υγιώς. Υπό αυτό το πρίσμα, τόσο στην Νευρολογία όσο και στην Ψυχιατρική ενισχύονται διαρκώς τα προγράμματα πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας. Μάλιστα η Ψυχιατρική είναι ένας τομέας, στον οποίο εστιάζει ακόμη περισσότερο πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση και επενδύει δειλά-δειλά και η Ελλάδα αντιλαμβανόμενες την αξία του αρχαίου ρητού «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν». 

Υγιής εγκέφαλος μέχρι τα… γεράματα

Σε ό,τι αφορά τις νευρολογικές παθήσεις, η άνοια -με το Αλτσχάιμερ να αποτελεί την πιο συχνή μορφή της- έχει πλέον εξελιχθεί σε σύγχρονη μάστιγα, καθώς 50 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρη την υφήλιο βρίσκονται αντιμέτωποι με αυτήν. Ο αριθμός αυτός εκτιμάται ότι θα αυξηθεί δραματικά ενόσω αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής στις περισσότερες χώρες. Μπορεί η επιστημονική κοινότητα να μην έχει παράγει ακόμη θεραπεία για την άνοια, ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι που μπορούν να καθυστερήσουν ή και να προλάβουν την εκδήλωση της νόσου.

Μία από αυτές τις μεθόδους είναι η σύντομης διάρκειας ποδηλασία, αλλά σε έντονο ρυθμό. Αυτή η άσκηση αυξάνει την παραγωγή της πρωτεΐνης BDNF (εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας) και η οποία συμβάλλει καταλυτικά στον σχηματισμό του εγκεφάλου, στη μνήμη και στη μάθηση. Η BDNF μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από την παρακμή που επέρχεται με το πέρασμα των χρόνων.

Υπό το ίδιο πρίσμα, η αερόβια γυμναστική και οι ασκήσεις αντοχής έχουν αποδειχθεί ευεργετικές κατά του Πάρκινσον, καθώς κατά τη διάρκειά τους απελευθερώνεται στον οργανισμό η ιρισίνη, μια ορμόνη που προλαμβάνει τη συγκέντρωση α-συνουκλεΐνης, δηλαδή της νευρωνικής πρωτεΐνης στην οποία αποδίδεται η καταστροφή των ντοπαμινεργικών νευρώνων και οδηγεί σε Πάρκινσον.

Συν τοις άλλοις η διατροφή, ειδικά η μεσογειακή, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αποφυγή των νευροεκφυλιστικών νόσων. Ενδεικτικά, επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η χημική ουσία πουνικαλαγίνη που εντοπίζεται στο ρόδι, έχει την ικανότητα να καταπολεμά φλεγμονές που σχηματίζονται στον εγκέφαλο και κατ’ επέκταση δύναται να επιβραδύνει την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ και του Πάρκινσον. Σε άλλη μελέτη φάνηκε ότι μεσήλικες που κατανάλωναν περισσότερα λαχανικά, ξηρούς καρπούς και όσπρια καθυστέρησαν να εμφανίσουν τα προϋπάρχοντα συμπτώματα του Πάρκινσον ή ακόμα και απέτρεψαν την εκδήλωσή τους.

Επίσης, η διαβίωση σε περιοχές κοντά ή μέσα στη φύση φαίνεται να καθυστερεί την εξέλιξη των νευροεκφυλιστικών νόσων όπως είναι η άνοια, το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον. Μάλιστα οι ερευνητές διαπίστωσαν πως όσο πιο πράσινο είναι το μέρος στο οποίο ζει ένας ηλικιωμένος, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να νοσηλευτεί για οποιαδήποτε νευρολογική πάθηση.

Πέρα από τα παραπάνω ο συνεχόμενος ύπνος για τουλάχιστον 6 ώρες κατά τη διάρκεια της νύχτας, η καλή κοινωνική ζωή, οι δραστηριότητες που βασίζονται στην εξάσκηση του εγκεφάλου και το διάβασμα συνδράμουν την καλή υγεία του εγκεφάλου. Επιπροσθέτως η τακτική παρακολούθηση και σωστή διαχείριση παθήσεων, όπως οι καρδιαγγειακές, η υπέρταση, ο διαβήτης και η υψηλή χοληστερίνη παίζουν καταλυτικό ρόλο, διότι ο κίνδυνος εμφάνισης άνοιας διπλασιάζεται κάθε 5 χρόνια για τους ανθρώπους που διάγουν το 65^ο έτος της ζωής τους και μετά.

Στην περίπτωση των εγκεφαλικών επεισοδίων, προληπτική δράση έχει η έγκαιρη και ορθή διαχείριση της υπνικής άπνοιας και η ενδεδειγμένη θεραπεία στους καρδιολογικούς ασθενείς.

Πώς «χτίζεται» η ψυχική υγεία και η επίδραση της πανδημίας

Αναφορικά με την ψυχική υγεία, αυτή καθορίζεται από σειρά παραγόντων, όπως είναι το οικονομοκοινωνικό υπόβαθρο, τα τραυματικά βιώματα στην παιδική ηλικία, τα χρόνια νοσήματα, η γενετική προδιάθεση και οι εξαρτήσεις από αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες. Συνεπώς, οι δράσεις που ενισχύουν την εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική προστασία συνδράμουν την προσπάθεια για την επίτευξη ευημερίας και ανθεκτικής ψυχικής υγείας, ειδικά όταν αυτές οι δράσεις εντάσσονται στη ζωή των ανθρώπων σε μικρή ηλικία.

Μάλιστα, με το δεδομένο ότι σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση 84 εκατ. πολίτες αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ η λήψη μέτρων και η υιοθέτηση πολιτικών διαχείρισης και θεραπείας των ψυχικών νοσημάτων. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει εντός του 2023 μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα αποσκοπεί στην αποσαφήνιση και στην ορθή αντιμετώπιση των εν λόγω νοσημάτων.

Πρόλαβε & Κέρδισε Ζωή!