Διαβήτης και πρόληψη: Μπορούμε να προλάβουμε τη νόσο-μάστιγα;

Ο σακχαρώδης διαβήτης τείνει να εξελιχθεί σε μάστιγα των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, με τις προβλέψεις να είναι απαισιόδοξες για το μέλλον. Εκτιμάται ότι περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν διαγνωσθεί με σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα, ενώ σχεδόν μισό δισεκατομμύριο άτομα πάσχουν από τη νόσο διεθνώς. Και όμως η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετική. Άλλωστε, ο διαβήτης τύπου 2, που είναι περίπου το 90% των περιστατικών διαβήτη παγκοσμίως, μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί μέσω της υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Τι είναι όμως ο διαβήτης;  Ο διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος κατά την οποία ο οργανισμός δεν παράγει την απαιτούμενη ινσουλίνη ή αυτή που παράγει δεν έχει αποτελεσματική δράση. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας, στόχος της είναι να διευκολύνει την πρόσληψη της γλυκόζης από τα κύτταρα του σώματος, ενώ έχει τον ρόλο ενεργειακού καυσίμου για τον οργανισμό. Όταν η ινσουλίνη δεν είναι αρκετή, το σάκχαρο αυξάνεται στο αίμα οδηγώντας σε διαβητικές επιπλοκές, όπως είναι για παράδειγμα καρδιαγγειακά προβλήματα, οφθαλμοπάθειες, νεφροπάθειες και νευροπάθειες. Στις περιπτώσεις που ο διαβήτης δεν διαγνωσθεί εγκαίρως μπορεί να προλειάνει το έδαφος για στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια, νευρολογικές διαταραχές, οφθαλμολογικές διαταραχές και έλκη στα πόδια.

Οι δύο τύποι του διαβήτη

Δύο είναι οι τύποι της νόσου: ο διαβήτης Τύπου 1, που αφορά κυρίως νεαρά άτομα και ο διαβήτης Τύπου 2 που εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες και είναι συνέπεια της παχυσαρκίας, αλλά και της κληρονομικής προδιάθεσης. Υπάρχει επίσης και μια ειδική κατηγορία, ο διαβήτης κύησης, που αφορά τις εγκύους και εξαφανίζεται συνήθως μετά τον τοκετό.

Στον διαβήτη Τύπου 1 τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη καταστρέφονται, με συνέπεια το έλλειμα στην παραγωγή της. Για να αντιμετωπιστεί ο τύπος αυτός, ο οποίος δεν μπορεί να προληφθεί, παρά μόνο να διαγνωσθεί έγκαιρα, πρέπει να χορηγηθεί ινσουλίνη.

Στην περίπτωση του διαβήτη Τύπου 2 που είναι ο συνηθέστερος, η δράση της ινσουλίνης εμποδίζεται από την παχυσαρκία και το λίπος, με συνέπεια το πάγκρεας να αναγκάζεται να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες για να υπερπηδήσει τα εμπόδια και να καλύψει τα ενεργειακά ελλείμματα του οργανισμού χωρίς επιτυχία. Έτσι, προκύπτει ο προδιαβήτης, που θα εξελιχθεί σε διαβήτη. Σε αυτή την προδιαβητική περίοδο, αν τροποποιηθούν οι παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης και η κατανάλωση τροφίμων με μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος, ο διαβήτης και οι επιπλοκές του μπορεί να καθυστερήσουν ή και να αποτραπούν. Γι’ αυτό και η πρόληψη είναι πολύ σημαντική στην περίπτωση του διαβήτη.

Τρόποι πρόληψης του διαβήτη

Οι τρόποι για την καθυστέρηση ή ακόμα και αποφυγή του διαβήτη είναι στο χέρι μας:

–Διατηρούμε ένα φυσιολογικό, υγιές βάρος. Όταν ένα άτομο είναι υπέρβαρο θα πρέπει να χάσει 5-10% του σωματικού του βάρους.

-Βάζουμε την άσκηση στη ζωή μας. Μισή ώρα καθημερινής άθλησης μέτριας έντασης είναι απαραίτητη.

-Υιοθετούμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Αποφεύγουμε τα κορεσμένα λίπη, τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως είναι η ζάχαρη και το λευκό αλεύρι, το κόκκινο κρέας και τα αλλαντικά. Την ίδια ώρα βάζουμε στη ζωή μας τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια.

-Αποφεύγουμε το κάπνισμα, που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.

-Περιορίζουμε το αλκοόλ.

Ακόμα όμως και η αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη, εφόσον τελικά εκδηλωθεί, έχει στο επίκεντρό της την αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής του πάσχοντα. Ο υγιεινός τρόπος διατροφής και η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους μπορούν να μειώσουν κατά 1 με 2% την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, η οποία αποτελεί την πλέον αντιπροσωπευτική ένδειξη της γλυκαιμίας.

Η πρόληψη όμως διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στην έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη. Με δεδομένο ότι στα πρώτα στάδια η νόσος είναι ασυμπτωματική, οι προληπτικές εξετάσεις είναι καταλυτικής σημασίας. Είναι χαρακτηριστικό πως ένας στους δύο ενήλικες με διαβήτη Τύπου 2 δεν έχει ιδέα για την κατάστασή του. Όταν εμφανιστούν τα συμπτώματα, όπως είναι η πολυουρία, η πολυφαγία και η πολυδιψία, τότε η νόσος έχει προχωρήσει πολύ και τα επίπεδα της γλυκόζης έχουν χτυπήσει κόκκινο. Έτσι, στην περίπτωση που αντιμετωπίζουμε έστω και έναν από τους παράγοντες κινδύνου του διαβήτη, όπως η παχυσαρκία, η υπερλιπιδαιμία, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα και η υπέρταση, καλό είναι να προχωρούμε σε προληπτικές εξετάσεις, ώστε να έχουμε μια σαφή εικόνα της κατάστασης.

Η πρόληψη και η αντιμετώπιση του διαβήτη ξεκινούν από την ενημέρωση και περνούν στη συνέχεια από την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, με καλύτερη διατροφή και καθημερινή άσκηση. Η γνώση είναι δύναμη, αρκεί να την χρησιμοποιήσουμε για να θωρακίσουμε την υγεία μας.

Πρόλαβε & Κέρδισε Ζωή.